Dyskusja panelowa „(P)O BITWIE POD GORLICAMI — WYDARZENIE KONTEKSTY PAMIĘĆ”

Treść

30 kwietnia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Gorlicach odbyła się dyskusja panelowa pt. „(P)O BITWIE POD GORLICAMI — WYDARZENIE KONTEKSTY PAMIĘĆ”, zorganizowana w związku z obchodami 110. rocznicy Bitwy pod Gorlicami.

Spotkanie przyciągnęło licznych uczestników – mieszkańców miasta, pasjonatów historii oraz badaczy dziedzictwa I wojny światowej, a jego tematyka skupiała się nie tylko na militarnym aspekcie bitwy, lecz także na jej długofalowych konsekwencjach społecznych i kulturowych. Wydarzenie odbyło się w ramach międzynarodowego projektu „GOV4PeaCE”, współfinansowanego z Programu Interreg Europa Środkowa 2021–2027.
Panel otworzyła dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gorlicach Joanna Kalisz-Dziki, wprowadzając uczestników w tematykę spotkania i podkreślając znaczenie lokalnych inicjatyw na rzecz zachowania i reinterpretacji dziedzictwa Wielkiej Wojny.

W panelu udział wzięli prof. dr hab. Piotr Szlanta, autor książki „Gorlice–Tarnów 1915”, dr Kamil Ruszała z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, badacz zajmujący się dziejami uchodźstwa i doświadczeniami cywilów podczas I wojny światowej oraz dr Sławomir Kułacz, badacz z Towarzystwa Badań nad I wojną światową.

Dyskusja dotyczyła m.in. znaczenia ofensywy gorlickiej w szerszym kontekście działań wojennych w Europie Środkowo-Wschodniej, wskazując na jej przełomowy charakter oraz skutki dla frontu wschodniego. W dalszej części spotkania poruszano zagadnienia związane z losem ludności cywilnej, doświadczeniem uchodźstwa, skalą zniszczeń oraz próbami odbudowy regionu po katastrofie wojennej. Zwrócono uwagę na losy Łemków i innych lokalnych społeczności, dla których wojna oznaczała nie tylko fizyczne zniszczenie, ale i głębokie przemiany społeczne oraz kulturowe. Wspomniano również o działalności ks. Bronisława Świeykowskiego, który jako komisarz cywilny Gorlic odegrał ważną rolę w niesieniu pomocy mieszkańcom miasta i dokumentowaniu ówczesnych wydarzeń.

W dyskusji również skupiono się na materialnym dziedzictwie konfliktu, ze szczególnym uwzględnieniem cmentarzy wojennych, które do dziś kształtują krajobraz pamięci regionu. Podreślano ich architektoniczną i symboliczno-historyczną wartość, wskazując potrzebę opieki nad tymi miejscami oraz refleksji nad ich współczesnym znaczeniem. Spotkanie miało także charakter interaktywny, gdzie uczestnicy zadawali liczne pytania dotyczące przebiegu bitwy, lokalnych źródeł historycznych, roli wspomnień i przekazów rodzinnych, a także stanu zachowania miejsc pamięci.

Dyskusja skupiła się także na ważnych, choć często pomijanych aspektach codzienności żołnierzy służących w armii austro-węgierskiej, w tym Polaków wcielonych do armii zaborczych. Prelegenci przedstawili bogactwo materiałów osobistych – pamiętników, listów i notatek – jako cennych źródeł do badania przeżyć wojennych z perspektywy jednostkowej.

Szczególnie ożywiona rozmowa toczyła się wokół cmentarzy wojennych, ich obecności w przestrzeni publicznej oraz sposobów ich ochrony i upamiętniania. Spotkanie w bibliotece stało się nie tylko okazją do refleksji nad historią Bitwy pod Gorlicami, lecz także ważnym głosem w dyskusji o współczesnych formach pamięci historycznej, tożsamości lokalnej i europejskim dziedzictwie konfliktów zbrojnych.

Projekt GOV4PeaCE, finansowany z programu Interreg Central Europe, ma na celu wypracowanie skutecznego systemu zarządzania dziedzictwem historycznym I wojny światowej, który przyczyni się do wzmacniania więzi i rozwoju regionu. Więcej o projekcie pisaliśmy TUTAJ.