Historia światła jakiej jeszcze nie było

Treść

Rynek 11 to miejsce, które kojarzy większość gorliczan – duża kamienica w centrum miasta mieściła m.in. popularną składnicę harcerską i Młodzieżowy Dom Kultury. Miło nam poinformować, że Miasto Gorlice ma nowy plan na zagospodarowanie pustego budynku, a tym samym jego atrakcyjną rewitalizację – przedstawiamy koncepcję wyjątkowego centrum naukowo-historycznego: Laboratorium Światła.

Takie centrum naukowo-historyczne nie istnieje nigdzie w regionie. Jako kolebka przemysłu naftowego chcemy pokazać różne oblicza światła, nawiązując do hasła promocyjnego miasta oraz naftowej historii regionu i postaci Ignacego Łukasiewicza.

W lutym Miasto, wyłoniło wykonawcę koncepcji Laboratorium, którym została Pracownia Nizio Design International. Biuro projektowe zapronowało kompleksowe potraktowanie tematu, włączając w koncepcję także zagospodarowanie fragmentu Rynku, co jest ciekawym pomysłem na przyszłość. Jak na razie skupiamy się jednak na zagospodarowaniu budynku pod adresem Rynek 11.

Co dalej? Kolejnym krokiem w przybliżeniu realizacji Laboratorium, jest postępowanie przetargowe na opracowanie dokumentacji projektowej miejsca. Następnie, Miasto będzie starało się pozyskać środki na realizację projektu w ramach funduszy zewnętrznych, w pierwszej kolejności z programu „Interreg" na lata 2021-2027.

Przeczytajcie i zobaczcie jaki pomysł na to niezwykłe, nowoczesne i interaktywne miejsce został wypracowany wspólnie przez biuro projektowe, zespół powołany przez Burmistrza Miasta Gorlice oraz mieszkańców, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym.

Wygląd zewnętrzny:
Elewacja kamienicy będzie stanowiła bezpośrednie nawiązanie do historycznej formuły fasady. Zostanie to osiągnięte poprzez odzwierciedlenie – w nowym materiale – detali z pierwotnego projektu budynku (pocz. XX wieku), bez późniejszych naleciałości. Proponowana elewacja byłaby odtworzona w minimalistycznej formie, w jednolitym materiale i kolorze tj. białym betonie architektonicznym. Zostaną w nim odtworzone elementy historycznej fasady (gzymsy, opaski okienne, boniowania oraz pilastry), a także szkicowy podział stolarki okiennej. Dzięki takiemu zabiegowi dokona się metaforyczne zamrożenie historycznego stanu zabytku przy wprowadzeniu nowoczesnej formuły projektu. Jest to podejście z szacunkiem traktujące pierwotny charakter budynku, jednocześnie pozwalające na zachowanie innowacyjnego i minimalistycznego kierunku.

Koncepcja wnętrza i wykorzystanie światła:
W centrum bryły, po przekształceniu dawnego dziedzińca, zostanie uformowany rdzeń obiektu rozświetlony naturalnym światłem, które może być postrzegane jako symbol postępu, wielkiej idei do której człowiek dąży przez całą historię.

Przez specjalnie wybrane szczeliny w ścianie pomiędzy trzonem budynku a przestrzenią ekspozycyjną, światło to zostanie wpuszczone na wystawę stałą oraz do centralnego pasażu. Perforacje te będą symbolizowały przełomowe wydarzenia, które zmieniły dzieje ludzkości.

W szczelinach, zarówno w korytarzu jak i na wystawie stałej, zostaną umieszczone znakowe obiekty związane z historią oświetlenia i energii – ich znaczenie zostanie podkreślone przez podświetlenie światłem płynącym ze rdzenia obiektu. W wybranych miejscach światło, przepuszczane przez te obiekty, stworzy projekcje i gry cieni w przestrzeni wystawy, które będą prezentować wpływ wielkich wynalazków na ludzkość. W ten sposób zostanie wykreowana opowieść pokazująca drogę od idei przez przełomowe odkrycia po faktyczną zmianę życia człowieka.

Rozświetlona klatka schodowa poprowadzi gości na pierwsze piętro z wystawą stałą oraz drugie piętro, gdzie będą ulokowane nowoczesne sale warsztatowe w stylistyce laboratorium.

Koncepcja ekspozycji stałej:
Punktem wyjścia dla koncepcji scenariusza merytorycznego wystawy stałej Laboratorium Światła jest postać Ignacego Łukasiewicza (ur. 1822, zm. 1882) – wybitnego polskiego wynalazcy i przedsiębiorcy, twórcy lampy naftowej, która w 1854 r. zawisła na skrzyżowaniu ulic w Gorlicach. Jego działalność jako pioniera przemysłu naftowego była iskrą, od której rozpalił się ogień rewolucji technologicznej zmieniającej świat.

Wystawa będzie miała charakter maksymalnie interakcyjny, angażujący zwiedzających w poznawanie i doświadczanie fizycznych zasad rządzących światem, mechanizmów najważniejszych wynalazków z historii i teraźniejszości oraz metod naukowych, które pozwoliły doprowadzić do ważnych odkryć. Goście muzeum sami wcielą się w rolę alchemików, naukowców i innowatorów.

Scenariusz zakłada podział ekspozycji na trzy ścieżki tematyczne: Natura światła i energii, Człowiek a światło, Miasto Światła. Wystawa zostanie zaś podzielona na cztery galerie:

• Galeria A – Fiat lux!, której tematyka będzie dotyczyć natury światła i energii oraz mitów założycielskich cywilizacji ludzkiej związanych z symboliką światła, ognia i wynalazczości,
• Galeria B – Z mroku dziejów, opowiadająca historię ludzkości od prehistorii do czasów nowożytnych w kontekście znaczenia oświetlenia i energii dla kultury i życia człowieka,
• Galeria C – Więcej światła!, prezentująca moment rewolucji wynikającej
  z wprowadzenia ropy do powszechnego użycia w technologii z zaznaczeniem roli Ignacego Łukasiewicza i historii Gorlic, 
• Galeria D – Energia jutra, poświęcona tematyce przyszłości świata w kontekście wykorzystania źródeł energii. 

Wystawa zakłada dotarcie z wiedzą i zapewnienie rozrywki różnym grupom wiekowym. Wprowadzona zostanie specjalna ścieżka dla dzieci z odpowiednio dostosowanym przekazem i czasem zwiedzania. W stanowiskach interakcyjnych możliwe będzie wybranie poziomu rozgrywek, zabaw czy testów – mniej skomplikowanego dla najmłodszych, bardziej zaawansowanego dla starszej młodzieży i dorosłych. Zapewniona zostanie także dostępność dla osób z niepełnosprawnościami oraz seniorów.

Idea aranżacji wystawy stałej będzie opierać się na bogactwie możliwości wykorzystania światła – zarówno w formie naturalnej, jak i sztucznej, o różnym natężeniu i barwie.

Światło prezentowane w rozmaitych postaciach wyznaczy rytm zwiedzania wystawy i będzie oddziaływało na zwiedzającego, wprowadzając go we właściwy nastrój, zwracając uwagę na odpowiednie obiekty czy przestrzenie.

Doświadczenie zwiedzającego będzie budowane od samego wejścia do budynku. Wyciemnienie głównego pasażu budynku wzmocni wrażenie kontrastu po wejściu
na rozświetloną klatkę schodową ulokowaną w rdzeniu obiektu, otwartą w kierunku nieba.

Zwiedzający zderzą się tam po raz pierwszy z fenomenem światła w jego czystej postaci. Na samej wystawie stałej, goście muzeum będą poszukiwać światła – pojawiającego się
i zanikającego – tego, które zobaczyli po wejściu na klatkę schodową.

Konstrukcję wystawy podbuduje wprowadzenie sześciu kamieni milowych – filarów
o podobnej formie architektonicznej przypominającej snopy światła. Każdy z nich będzie stanowił dominantę danej strefy wystawy, budując jej klimat i zwracając uwagę na kluczową tematykę przestrzeni.