140. rocznica urodzin Aleksandra Skrzyńskiego
Treść
140 lat temu, w Zagórzanach urodził się Aleksander Józef Skrzyński – hrabia, polityk, minister spraw zagranicznych i premier II RP.
Z tej okazji, dziś, u zbiegu ulic Jagiełły i 3 Maja, odbyły się uroczystości na cześć zasłużonego polityka.
Pod tablicą pamiątkową Aleksandra Skrzyńskiego kwiaty złożyli samorządowcy ziemi gorlickiej – Starosta Gorlicki Maria Gubała, Burmistrz Miasta Gorlice Rafał Kukla oraz Wójt Gminy Gorlice Jan Przybylski.
Aleksander Skrzyński (19 marca 1882 - 25 września 1931)
Aleksander Józef Zaremba Skrzyński urodził się w pałacu w Zagórzanach 19 marca 1882 roku. Doktor prawa międzynarodowego uniwersytetów w Krakowie i Wiedniu. Służbę dyplomatyczną w niepodległej Polsce rozpoczynał za rządów Ignacego Jana Paderewskiego. Jako poseł w Bukareszcie przygotował sojusz z Rumunią. Aż trzech premierów powierzyło mu najważniejszą tekę ministra spraw zagranicznych. Był aktywnym uczestnikiem europejskiej dyplomacji. Podjął olbrzymie wyzwanie i w listopadzie 1925 roku utworzył koalicyjny rząd „zgody narodowej", a równocześnie zachował tekę ministra spraw zagranicznych.
Po przewrocie majowym Skrzyński nie wrócił już do pracy w dyplomacji, pomimo że Piłsudski przewidywał go na stanowisko ministra spraw zagranicznych. W wyniku obrażeń doznanych w wypadku, zmarł 25 IX 1931 roku w Ostrowie Wielkopolskim. Został pochowany 1 X 1931 roku w kaplicy w Kobylance. Po ukończeniu mauzoleum, doczesne szczątki premiera i dyplomaty oraz jego rodziców: Adama i Oktawii zostały przeniesione do mauzoleum w Zagórzanach.
Aleksander Skrzyński był, zdaniem współczesnych, pierwszym polskim ministrem spraw zagranicznych w rozumieniu europejskim, jednym z najzdolniejszych. Wiele z jego myśli i sformułowań, tak jak jego wizja świata, nie straciło na aktualności nawet w erze Pax Americana i Unii Europejskiej.
Na ziemi gorlickiej znajduje się wiele śladów i pamiątek po rodzinie Skrzyńskich:
W zagórzańskim lesie spotkamy pomnik przyrody – dąb Aleksander, noszący swoje imię na cześć właściciela Zagórzan. Drzewo liczy przeszło 250 lat, jego obwód to 380 cm, a wysokość ponad 30 m. /fot.poniżej: R. Łapiński, za: gorlice.krakow.lasy.gov.pl)
W Zagórzanach znajduje się też pałac zaprojektowany przez sławnego architekta Franciszka Maria Lanci na zlecenie Tadeusza hr. Skrzyńskiego. Obiekt w okresie międzywojennym zaliczany był do najcenniejszych zabytków i rezydencji w Polsce. Otoczony jest 14 hektarowym parkiem, którego początki sięgają XIII wieku. Na tej powierzchni jest ponad 40 gatunków drzew. Aż trzy dęby mają ponad 500 lat. W zamku mieszkali między innymi Artur Grottger, Wojciech Kossak, Wincenty Pol. Gościem bywał tam marszałek Józef Piłsudski. /fot. poniżej, ze zbioró Sławomira Dziadzio, za: www.widokowki.gorlice.pl)
W Zagórzanach znajduje się też inny unikatowy obiekt. Mowa oczywiście o grobowcu rodziny Skrzyńskich – pomniejszonej kopii egipskiej piramidy Cheopsa, projektu Teodora Talowskiego, znanego polskiego architekta i malarza.
Wpływ rodziny Skrzyńskich widoczny jest też w Gorlicach – w mieście znajduje się ul. Skrzyńskich, wspomniana na początku tablica poświęcona Aleksandrowi Skrzyńskiemu, a herb Zaremba możemy odnaleźć np. na starych budynkach.
