Między Alpami a Adriatykiem – wizyta studyjno-ewaluacyjna partnerów GOV4PeaCE w Słowenii i we Włoszech
Treść
W dniach 2–8 czerwca 2025 roku międzynarodowy zespół projektu GOV4PeaCE uczestniczył w wizycie studyjno-ewaluacyjnej w regionie pogranicza słoweńsko-włoskiego. Z ramienia Miasta Gorlice w wyjeździe uczestniczył dr Kamil Ruszała.
Celem wyjazdu było porównanie modeli zarządzania dziedzictwem I wojny światowej, wymiana dobrych praktyk oraz wzmocnienie współpracy transnarodowej w ramach projektu Interreg Central Europe.
W trakcie tygodniowego programu uczestnicy odwiedzili liczne miejsca pamięci, muzea, szlaki historyczne i instytucje działające na rzecz zachowania i popularyzacji dziedzictwa Wielkiej Wojny. W Słowenii kluczowymi punktami były m.in. Muzeum w Kobaridzie, Fundacja „Walk of Peace” oraz warsztaty w XCenter w Nowej Goricy.
Spotkania z lokalnymi muzealnikami i przedstawicielami samorządów pozwoliły na poznanie funkcjonujących tam modeli współpracy międzysektorowej i społecznego zaangażowania w ochronę dziedzictwa.
Program spotkania kładł duży nacisk na aspekt edukacyjny, co potwierdziła prezentacja strategii belgijskiego In Flanders Fields Museum oraz wystąpienie dr. Kamila Ruszały, który zaprezentował perspektywę Europy Środkowo-Wschodniej na przykładzie Galicji i dziedzictwa Gorlic. Zwrócił uwagę na wyzwania związane z utrzymaniem pamięci o I wojnie światowej w regionach, gdzie historia ta została zepchnięta w cień przez dramatyczne wydarzenia II wojny i powojennego okresu.
Podczas wizyty we Włoszech, uczestnicy poznali także rozbudowaną infrastrukturę pamięci, obejmującą zarówno monumentalne obiekty – takie jak Sacrario di Redipuglia czy Sacrario di Cima Grappa – jak i lokalne inicjatywy obywatelskie, muzeum plenerowe Monte Palon czy ścieżki historyczne wokół Montello.
Spotkania z włoskimi interesariuszami, w tym przedstawicielami MEVE w Montebellunie, organizacjami weteranów, archeologami i edukatorami, pokazały bogactwo form i strategii działania na rzecz zachowania miejsc pamięci oraz ich funkcji edukacyjnej i turystycznej.
Zwieńczeniem programu była wizyta w Museo Storico Italiano della Guerra w Rovereto – jednym z najważniejszych ośrodków pamięci o I wojnie we Włoszech. Spotkanie to pozwoliło na syntetyczne podsumowanie doświadczeń zebranych podczas całego tygodnia.
Wizyta w Słowenii i Włoszech stanowiła ważny krok w realizacji celów projektu GOV4PeaCE. Umożliwiła identyfikację skutecznych praktyk zarządzania dziedzictwem wojennym, zacieśniła współpracę między partnerami z Europy Środkowej i Zachodniej oraz zainspirowała uczestników do dalszego rozwijania narzędzi integrujących lokalne społeczności wokół wspólnej historii.
Pokazała również, że dziedzictwo I wojny światowej, mimo różnic kulturowych i historycznych, może być fundamentem ponadnarodowego dialogu i trwałego rozwoju społeczno-kulturalnego w regionach peryferyjnych Europy.
Projekt GOV4PeaCE dofinansowany jest z Europejskiego Fundusz Rozwoju Regionalnego – Programu Interreg Europa Środkowa 2021-2027. Całkowita wartość projektu to: 1.699.120,24 EURO. Okres realizacji: 01.05.2024 – 31.10.2026. Dofinansowanie Miasta Gorlice: 156,8 tys. EURO.
