Gorlickie naj...
Pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa
Ziemia Gorlicka to kolebka światowego przemysłu naftowego. Od niepamiętnych czasów dolina rzeki Ropy, nad którą położone są Gorlice znana była z obfitych źródeł ropy naftowej zwanej wcześniej olejem skalnym. O jej obecności tutaj świadczą nazwy topograficzne: rzeka Ropa oraz miejscowości: Ropa, Ropica, Ropki. Z Gorlicami związana jest postać Ignacego Łukasiewicza – wynalazcy i konstruktora lampy naftowej, który w latach 1853 – 1858 mieszkał i pracował w naszym mieście. Tutaj też za jego sprawą w 1854 roku u zbiegu obecnych ulic Węgierskiej oraz Kościuszki zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa.
Największa bitwa I wojny światowej na froncie wschodnim
Gorlice były areną krwawych działań wojennych, przełomowych i jednych z najważniejszych w czasie I wojny światowej na ziemiach polskich. Tragiczne wydarzenia roku 1915 odcisnęły swoje piętno na losach Gorlic i ich mieszkańców. 2 maja 1915 r. rozpoczęła się wielka ofensywa wojsk państw centralnych przeciwko armii rosyjskiej. Bitwa pod Gorlicami, zwana „małym Verdun” uznana została za największą na froncie wschodnim – poległo w niej ponad 20 tys. żołnierzy. Przypominają o tym dramacie liczne, przepiękne w swej architekturze żołnierskie cmentarze, w tym nekropolia na Górze Cmentarnej, gdzie „na wiecznej warcie” spoczęło ponad 800 żołnierzy armii austro-węgierskiej, pruskiej i rosyjskiej.
Jeden z najstarszych i najpiękniejszych parków miejskich w Polsce
Jest to jeden z najstarszych i najpiękniejszych parków miejskich w Polsce, powstał bowiem w latach 1899 - 1900 z inicjatywy Wojciecha Biechońskiego – burmistrza Gorlic. Położony jest na powierzchni ponad 20 hektarów, a prowadzi do niego charakterystyczny most linowy przerzucony przez Ropę. W parku znajduje się plac zabaw dla dzieci, ścieżka zdrowia, kawiarnia. Do parku przylega gorlicki kompleks sportowo - rekreacyjny: stadion, baseny, lodowisko, korty tenisowe, hala sportowa, skatepark.
Pierwszy na świecie szyb naftowy
W Siarach k. Gorlic w 1852 roku rozpoczyna pracę pierwszy na świecie szyb naftowy.
Najlepszy przykład renesansowego kasztelu polskiego
Kasztel w Szymbarku k. Gorlic to zabytek unikatowy na skalę krajową, najlepszy przykład renesansowego kasztelu polskiego. Podobne obiekty można spotkać tylko w Czechach, na Węgrzech i we Włoszech. W Polsce było ich tylko kilka i albo zostały zniszczone albo skandalicznie przebudowane. Kasztel w Szymbarku zbudowano w I poł. XVI w. z inicjatywy rodu Gładyszów herbu Gryf, którzy byli właścicielami tych ziem od XIV wieku. Obronny dwór zwany zamkiem stoi na wysokiej i stromej skarpie nad rzeką Ropą. Wacława Potocki – najwybitniejszy przedstawiciel polskiego baroku w wierszu „Zamek Szymbarski” tak pisze o kasztelu:
„Tam, kędy wprzod, nim przez nią wożą się na promie,
Spadszy Ropa z Bieszczad krzywe brzegi łomie,
Zamek stoi w tak ciasnym i w kącie tak skrytym,
Prędzej, niż znalezionym, może być dobytym,
Szymbark zowią,…”
Najstarszy zachowany szpital w Polsce
Szpital Św. Ducha w Bieczu został wybudowany na mocy przywileju wydanego przez królową Jadwigę w 1395 r. Jest to najcenniejszy zabytek budownictwa szpitalnego na terenie Polski południowo-wschodniej. Zachowany budynek szpitala pochodzi prawdopodobnie z około 1480 r. i jest jedynym obiektem fundacji królowej Jadwigi zachowanym do czasów współczesnych. Obecnie poddawany jest pracom remontowo - konserwatorskim. Usytuowany we wschodniej części miasta, na najdalej wysuniętym cyplu, otoczony od pd. wsch. resztkami murów obronnych, tworzy zwarty kompleks zabytkowych budowli. (źródło: www.biecz.pl)
Gorlice jako stolica Krainy UNESCO - 5 obiektów w powiecie gorlickim na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO:
Kościół pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej
Kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba w Sękowej to jeden z najcenniejszych kościołów drewnianych Małopolski. Wzniesiono go w 1520 r. z ręcznie ciosanych bierwion modrzewiowych. W XVIII w. dostawiono wieżę i rozłożyste soboty. Obecne wyposażenie stanowi m.in. późnorenesansowy ołtarz główny z pocz. XVII w., zrekonstruowany w latach 1948–49 po dewastacji w 1915 r. W bogato polichromowanym ołtarzu widnieje obraz przedstawiający św. św. Mikołaja, Benedykta i Antoniego oraz rzeźba Zbawiciela Świata. Obiekt w 2003r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
Kościół Świętego Michała Archanioła w Binarowej
Kościół w Binarowej to późnogotycki kościół parafialny, znajdujący się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. W 2003 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Kościół jest jednym z najcenniejszych zabytków Pogórza Ciężkowickiego. Obecnie istniejący kościół został wybudowany około 1500 roku. Jest to kościół jednonawowy, o konstrukcji zrębowej, posiada wyjątkowo cenne malowidła z XVI-XVII wieku, gotyckie rzeźby z XIV wieku. W kościele znajdują się także m.in. ołtarz główny z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, kamienna chrzcielnica z 1522 roku oraz gotycki dzwon z XV wieku.
Cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy NMP w Owczarach
Cerkiew parafialną greckokatolicką Opieki Bogarodzicy w Owczarach zbudowano w 1653 r. Cerkiew wielokrotnie była odnawiana, a ostatni gruntowny remont miał miejsce w latach 80. XX w. Wnętrze pokrywa polichromia z 1938 r. Obiekt w 2013r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
Cerkiew parafialna greckokatolicka św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych
Cerkiew parafialna greckokatolicka św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (obecnie kościół parafialny rzymskokatolicki NMP Wniebowziętej) datowana jest na 1797 r. Budowla, mimo późniejszych przekształceń, zachowała najważniejsze cechy cerkwi zachodniołemkowskiej. Polichromię o rokokowo-klasycystycznych motywach architektonicznych oraz roślinnych wykonali Antoni i Józef Bogdańscy w 1898 r. Obiekt w 2013r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
Cerkiew parafialna greckokatolicka św. Paraskewii w Kwiatoniu
Cerkiew parafialna greckokatolicka św. Paraskewii w Kwiatoniu (obecnie kościół pomocniczy rzymskokatolicki) powstała w 2. poł. XVII w. Świątynia jest wręcz klasycznym przykładem łemkowskiej architektury cerkiewnej, a ze względu na swoje proporcje uważana za jedną z najpiękniejszych cerkwi w Polsce. Wystrój wnętrza stanowi polichromia o motywach figuralnych i ornamentalnych z 1811 r. Zachowało się tu kompletne wyposażenie: ikonostas (ściana z ikonami) autorstwa M. Bogdańskiego z 1904 r., w prezbiterium ołtarz główny z XIX w., dwa ołtarze boczne z ikonami Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz Zdjęcia z Krzyża. Obiekt w 2013r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.
Źródło: www.drewniana.malopolska.pl