Przejdź do druki i wnioski do pobrania
Przejdź do treści Przejdź do stopki
Ku pamięci księdza Bronisława Świeykowskiego

Ku pamięci księdza Bronisława Świeykowskiego

Treść

28 stycznia odbyły się oficjalne obchody upamiętniające 60. rocznicę śmierci ks. Bronisława Świeykowskiego - bohaterskiego burmistrza Gorlic w czasie I wojny światowej.

W uroczystościach udział wzięli: burmistrz Rafał Kukla, zastępca burmistrza Łukasz Bałajewicz, sekretarz Miasta Katarzyna Walczy, przewodniczący Rady Miasta Krzysztof Wroński, a także liczne grono radnych miejskich. Starosto Powiatowe reprezentowali wicestarosta Jerzy Nalepka oraz Tadeusz Mikrut - naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu. W obchodach uczestniczyli również mieszkańcy miasta, dyrektorzy i uczniowie z gorlickich szkół, a także przedstawiciele Grupy Rekonstrukcji Historycznej „GORLICE 1915”.

W gorlickiej Bazylice Mniejszej odprawiona została Msza Święta w intencji ks. Bronisława Świeykowskiego w 60. rocznicę jego śmierci. Podczas Mszy postać komisarycznego burmistrza Gorlic przybliżyli wszystkim ks. proboszcz Stanisław Ruszel oraz Aleksander Augustyn - kierownik Wydziału Oświaty, Kultury i Spraw Społecznych.

Wielebny Księże Proboszczu
Szanowni Państwo Radni,
Droga młodzieży,
Szanowni Gorliczanie!

Pragnę bardzo serdecznie podziękować księdzu proboszczowi za odprawienie mszy świętej w intencji księdza Bronisława Świeykowskiego – burmistrza Gorlic.
Sześćdziesiąt lat temu społeczność Gorlic żegnała swego kapłana, obrońcę i opiekuna. Ale również niezłomnego burmistrza miasta. Wybitny poeta Karol Irzykowski w swoich „Sonetach gorlickich” nazwał księdza kanonika Bronisława Świeykowskiego „burmistrzem ruin”. W tych słowach najpełniej ujęty jest ogrom wyzwań, nieszczęść i ludzkiego cierpienia, przed jakimi stanął ksiądz Świeykowski obejmując urząd burmistrza.
Trudne zadanie pokierowania losami miasta i jego mieszkańców przyjął on na prośbę Rady Miasta w dniu 25 września 1914 roku. W tych dniach, w obliczu zbliżających się wojsk rosyjskich, miasto opuściły jego dotychczasowe władze. W swoich wspomnieniach ksiądz Świeykowski zanotował:
Nikt, kto nie przeżył tego, wyobrazić sobie nawet w przybliżeniu nie może tych uczuć bólu, goryczy i żalu, jakie mną, a wierzę że i wszystkimi w mieście pozostałymi ogarnęły, gdyśmy ujrzeli się w mieście sami bez Starostwa, bez Sądu, bez wojska, bez żandarmerii. Wtedy dopiero po raz pierwszy poczułem ciężar, jaki przyjąłem na siebie biorąc w ręce zarząd miasta.
Od listopada 1914 roku, kiedy to wojska rosyjskie po raz pierwszy weszły do Gorlic, aż po Bitwę Gorlicką w maju 1915 roku miasto było areną niemal nieustających działań wojennych. Głównym celem, jaki postawił sobie ksiądz Świeykowski pełniąc obowiązki burmistrza Gorlic, była obrona ludności przed wszelką krzywdą ze strony rosyjskich żołnierzy.
W obliczu grożącego mieszkańcom miasta głodu, dzięki jego zabiegom udało się pozyskać dostawy żywności z Jasła i Biecza, dokąd osobiście jeździł po mąkę do filii Czerwonego Krzyża. To burmistrz Świeykowski ryzykując wolność, a nawet życie ocalił pozostałą w mieście ludność żydowską, która zgodnie z nakazem władz rosyjskich nie mogła otrzymywać pomocy żywnościowej. Osobiście wstawiał się i odważnie interweniował w obronie Polaków i Żydów oskarżanych przez Rosjan o szpiegostwo, czym zyskał sobie szacunek wojskowych komendantów miasta.
2 maja 1915 roku Rosjanie zostali wyparci z Gorlic. Ksiądz Świeykowski – burmistrz ruin – stanął przed niezwykle trudnym zadaniem. Musiał zapewnić utrzymanie i kwaterunek setkom powracających do miasta uciekinierów. Do miasta, w którym z ponad sześciuset domów ocalało niecałe pięćdziesiąt.
Ksiądz Świeykowski odbudowywał Gorlice ze zniszczeń już jako Komisarz Rządowy, bo taką godność piastował od listopada 1915 roku. Potem musiał zmierzyć się z nieprawdziwymi oskarżeniami pod swoim adresem, jakoby działał przeciwko Austrii, od których został jednomyślnie uniewinniony przez sąd w Krakowie. To wtedy rozgoryczony bohater Świeykowski odesłał Cesarzowi austriackiemu Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa, nadany mu w uznaniu wojennych zasług. Co znamienne, cesarz osobiście odpisał księdzu Świeykowskiemu uznając jego racje i po raz kolejny oddając cześć jego bohaterskiej postawie.
W listopadzie 1918 roku z chwilą odzyskania niepodległości przez Polskę ksiądz Świeykowski objął urząd Zastępcy Powiatowej Rady Narodowej, na czele której stanął Władysław Długosz. Swą pracę dla miasta i patriotyczną działalność kontynuował czynnie do roku 1920, kiedy to w dniu 31 maja złożył rezygnację z urzędu Komisarza Rządowego.
Dzień wcześniej, w podziękowaniu za ofiarną pracę Rada Miasta Gorlice nadała księdzu Bronisławowi Świeykowskiemu honorowe obywatelstwo miasta.
Dalsze lata, to okres wytężonej pracy społecznej na rzecz edukowania młodego pokolenia gorliczan, rozwoju gospodarczego miasta oraz odbudowy jego potencjału zniszczonego w wyniku działań wojennych.
Jedynym odznaczeniem, jakie przyjął ksiądz Świeykowski w uznaniu swych zasług, była godność Szambelana Papieskiego nadana mu przez papieża Piusa XI. Nie przyjął natomiast Orderu Polonia Restituta, jak sądzą historycy zapewne w proteście przeciwko dyktaturze Piłsudskiego i z sympatii do przywódców Centrolewu sądzonych w procesie brzeskim.
Wstawiennictwo za więźniami brzeskimi kończy okres dużej aktywności politycznej i społecznej księdza Świeykowskiego – patrioty i bohatera. Pozostał duszpasterzem gorliczan oddając posługę wiernym w parafii i szpitalu, gdzie pełnił obowiązki kapelana.

Szanowni Państwo,
O Gorlicach burmistrz Świeykowski napisał: Duszą całą je ukochałem i w nich pragnąłbym najszczerzej zakończyć dni żywota mego.
Dlatego dziękuję Państwu za przybycie do gorlickiej Bazyliki Mniejszej. Za to, że jesteśmy tu razem, by wspominać tego wielkiego gorliczanina, którego poświęcenie i oddanie swojemu miastu oraz jego mieszkańcom winno stać się dla nas wzorem. A zwłaszcza dla młodego pokolenia, któremu winniśmy pokazywać prawdziwe, niezbywalne i trwałe wartości.


Po zakończonym nabożeństwie zgromadzeni udali się na gorlicki cmentarz parafialny, gdzie złożyli  wieńce i zapalili znicze przy krypcie ks. Świeykowskiego.

Burmistrz Rafał Kukla podziękował wszystkim uczestnikom za udział w uroczystościach upamiętniających wybitną dla naszego miasta postać oraz zaznaczył, że obowiązkiem naszym i przyszłych pokoleń jest pielęgnowanie pamięci o ks. Bronisławie Swieykowskim - Honorowym Obywatelu Miasta Gorlice.

Relacja wideo

GALERIA